Lạm Phát Là Gì? Hiểu Đúng Để Bảo Vệ Tài Sản Và Đầu Tư Hiệu Quả

Lạm phát là gì? Tại sao lạm phát lại ảnh hưởng đến túi tiền và thị trường chứng khoán? Bài viết này giúp bạn hiểu rõ khái niệm, nguyên nhân, tác động và cách đầu tư thông minh trong thời kỳ lạm phát.

1. Lạm phát là gì?

Lạm phát là hiện tượng giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng lên liên tục trong một thời gian dài, làm giảm sức mua của đồng tiền. Nói cách khác, bạn sẽ cần nhiều tiền hơn để mua cùng một món hàng so với trước đây.

👉 Ví dụ: Năm 2018, một ly cà phê sữa đá ở TP.HCM có giá khoảng 20.000đ, nhưng đến năm 2024, giá của ly cà phê tương tự đã tăng lên 35.000 – 40.000đ. Điều này cho thấy cùng một món đồ uống, bạn phải chi trả nhiều hơn theo thời gian đó là biểu hiện của lạm phát làm giảm giá trị của đồng tiền.

Lạm phát xảy ra khi cùng một món hàng có giá ngày càng tăng theo thời gian

2. Lạm phát được đo lường như thế nào?

Chỉ số phổ biến nhất là CPI (Chỉ số giá tiêu dùng) – đo lường sự thay đổi giá của một “rổ hàng hóa” đại diện cho nhu cầu tiêu dùng phổ biến.

Công thức tính lạm phát:

Tỷ lệ lạm phát (%) = ((CPI sau – CPI trước) / CPI trước) x 100%

👉 Ví dụ: CPI năm 2021 là 100, năm 2022 là 105 → lạm phát = 5%.Bạn mất đi 5% giá trị tiền trong một năm.

3. Nguyên nhân gây ra lạm phát

3.1. Lạm phát do cầu kéo (Demand-pull Inflation)

Khi nhu cầu mua sắm trong nền kinh tế tăng nhanh hơn khả năng cung ứng → giá cả bị đẩy lên.

“Tiền nhiều – hàng ít.”

Ví dụ: Lãi suất vay ngân hàng giảm, người dân và doanh nghiệp dễ dàng vay vốn để mua sắm, đầu tư. Nhu cầu tiêu dùng và đầu tư tăng nhanh khiến giá hàng hóa và dịch vụ bị đẩy lên.

3.2. Lạm phát do chi phí đẩy (Cost-push Inflation)

Khi chi phí sản xuất (nguyên vật liệu, lương, thuế) tăng → doanh nghiệp tăng giá để duy trì lợi nhuận.

Giá dầu (WTI & Brent) và khí đốt tăng mạnh sau khi Nga xâm lược Ukraine – là một trong những nguyên nhân đẩy CPI Việt Nam 2022 lên 3.21 %. (Nguồn: Statista)

3.3. Lạm phát do tiền tệ

Khi cung tiền trong nền kinh tế tăng quá nhanh so với sản lượng hàng hóa → tiền mất giá.

Ví dụ: Năm 1923, Đức (thời kỳ Cộng hòa Weimar) đối mặt với siêu lạm phát khi chính phủ in tiền ồ ạt để trả nợ chiến tranh. Giá bánh mì tăng từ 250 mark lên 200 tỷ mark chỉ trong vài tháng. Người dân phải dùng cả xe cút kít tiền mặt để mua một ổ bánh mì – đồng tiền gần như mất giá trị hoàn toàn.

4. Lạm phát: Tốt hay xấu?

❌ Tác động tiêu cực:

• Giảm sức mua: 1 đồng mua được ít hàng hóa hơn.

• Phân hóa giàu nghèo: Người thu nhập thấp bị ảnh hưởng nặng nề.

• Rối loạn chính sách: Chính phủ phải “cân não” giữa kiểm soát lạm phát và tăng trưởng.

  

  Tác động tiêu cực của lạm phát: giảm sức mua, gia tăng bất bình đẳng và áp lực lên chính sách kinh tế

✅ Tác động tích cực:

• Thúc đẩy tiêu dùng và đầu tư: Người dân chi tiêu nhiều hơn để tránh mất giá tiền.

• Giảm giá trị nợ vay: Khoản nợ cố định trở nên “nhẹ gánh” hơn.

• Tạo dư địa cho chính sách tiền tệ linh hoạt.

  

  Lạm phát mức vừa phải có thể kích thích tiêu dùng, đầu tư và giảm gánh nặng nợ vay

5. Các mức độ lạm phát

Mức độ	Tỷ lệ lạm phát	Đặc điểm
Lạm phát tự nhiên	< 10%/năm	Kinh tế hoạt động bình thường
Lạm phát phi mã	10% – 999%/năm	Biến động mạnh, thị trường bất ổn
Siêu lạm phát	≥ 1,000%/năm	Khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng

6. Lịch sử lạm phát tại Việt Nam

Giai đoạn 2010–2015:

• 2011 lạm phát đạt đỉnh 18.58%

• Nhà nước siết tiền tệ, lãi suất tăng 17–19%

• GDP giảm xuống còn 5.89%

Giai đoạn 2016–2020:

• Duy trì dưới 4%

• Nhờ phối hợp chính sách tài khóa – tiền tệ hiệu quả

Giai đoạn 2021–2023:

• 2021: CPI tăng 1.84% (kiểm soát tốt dù Covid)

• 2022: CPI tăng 3.15%

• 2023: Dự báo ~3.5%, đối mặt với áp lực từ quốc tế và chính sách nội địa

7. Lạm phát và thị trường chứng khoán

Lạm phát ảnh hưởng trực tiếp đến kỳ vọng lợi nhuận, chi phí doanh nghiệp và định giá cổ phiếu:

Mức lạm phát	Ảnh hưởng đến TTCK
2–4% (vừa phải)	Tốt: kích thích đầu tư, tiêu dùng
>10% (phi mã)	Xấu: chi phí tăng, sức mua giảm
>1000% (siêu lạm phát)	Khủng hoảng: TTCK sụp đổ

8. Cách bảo vệ tài sản và đầu tư trong thời kỳ lạm phát

✅ 1. Theo dõi chỉ số CPI định kỳ

Giúp bạn nắm được xu hướng giá cả và lường trước rủi ro.

✅ 2. Điều chỉnh lợi nhuận kỳ vọng

Nếu lạm phát 5%, lợi nhuận kỳ vọng cần >5% để “thật sự sinh lời”.

✅ 3. Ưu tiên cổ phiếu chống lạm phát

Nhóm ngành: thực phẩm, y tế, năng lượng, vật liệu xây dựng…

✅ 4. Tránh cổ phiếu nhạy cảm

Dịch vụ không thiết yếu, ngành có biên lợi nhuận mỏng.

✅ 5. Kiểm tra định giá cổ phiếu

Chỉ đầu tư vào những mã có P/E, EV/EBITDA hợp lý.

9. Đầu tư thông minh trong môi trường lạm phát

Lạm phát là một phần không thể tránh của chu kỳ kinh tế. Nhưng nếu hiểu đúng, theo dõi kỹ và biết cách điều chỉnh, bạn hoàn toàn có thể biến lạm phát thành cơ hội đầu tư.

Lạm phát ảnh hưởng đến thị trường chứng khoán – hiểu đúng để điều chỉnh kỳ vọng và danh mục đầu tư hiệu quả

Đầu tư cùng WeHa – Bảo vệ tài sản trong mọi giai đoạn kinh tế

Bạn không cần tự mình chống lại lạm phát. WeHa sẽ đồng hành cùng bạn với:

• Bản tin vĩ mô cập nhật chỉ số CPI – lãi suất – lạm phát

• Tư vấn danh mục chống lạm phát hiệu quả

• Chiến lược đầu tư chu kỳ – an toàn trong dài hạn

  
  

🔹 Đăng ký nhận bản tin phân tích doanh nghiệp định kỳ hoặc tư vấn 1:1 cùng chuyên gia tại WeHa ngay hôm nay để đầu tư thông minh và an tâm hơn mỗi ngày.